C Vitamini Hakkında çok şey
C vitamini nedir ve ne işe yarar?
Askorbik asit olarak da bilinen C vitamini , bazı gıdalarda bulunan suda çözünebilen bir besindir. Vücutta antioksidan görevi görerek hücrelerin serbest radikallerin neden olduğu hasarlardan korunmasına yardımcı olur. Serbest radikaller, vücudumuzun yediğimiz gıdayı enerjiye dönüştürmesi sırasında oluşan bileşiklerdir. İnsanlar ayrıca sigara dumanı, hava kirliliği ve güneşten gelen ultraviyole ışınlar nedeniyle çevredeki serbest radikallere de maruz kalmaktadır.
Vücudun ayrıca yaraların iyileşmesine yardımcı olan bir protein olan kolajen yapmak için C vitaminine ihtiyacı vardır. Ayrıca C vitamini, bitki bazlı gıdalardaki demirin emilimini artırır ve bağışıklık sisteminin vücudu hastalıklardan korumak için düzgün çalışmasına yardımcı olur .
Ne kadar C vitaminine ihtiyacım var?
Her gün ihtiyacınız olan C vitamini miktarı yaşınıza bağlıdır.
Farklı yaşlar için önerilen ortalama günlük miktarlar aşağıda miligram (mg) cinsinden listelenmiştir.
Yaş
Önerilen Doz
Doğumdan 6 aya kadar
40 mg
7-12 ay arası bebekler
50 mg
1-3 yaş arası çocuklar
15 mg
4-8 yaş arası çocuklar
25 mg
9-13 yaş arası çocuklar
45 mg
14-18 yaş arası gençler (erkekler)
75 mg
14-18 yaş arası gençler (kızlar)
65 mg
Yetişkinler (erkekler)
90 mg
Yetişkinler (kadınlar)
75 mg
Genç Hamileler
80 mg
Hamile kadın
85 mg
Genç Emziren kadınlar
115 mg
Emziren kadınlar
120 mg
Sigara içiyorsanız, önerilen toplam günlük miktarı hesaplamak için yukarıdaki değerlere 35 mg ekleyin.
Hangi gıdalar C vitamini sağlar?
Meyve ve sebzeler en iyi C vitamini kaynaklarıdır. Aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli yiyecekleri yiyerek önerilen miktarda C vitamini alabilirsiniz:
- Turunçgiller (portakal ve greyfurt gibi) ve bunların sularının yanı sıra bol miktarda C vitamini içeren kırmızı ve yeşil biber ve kivi.
- Brokoli, çilek, kavun, fırında patates ve domates gibi diğer meyve ve sebzeler de C vitamini içerir.
- C vitamini ile zenginleştirilmiş bazı yiyecek ve içecekler.
Buharda pişirmek veya mikrodalgada pişirmek pişirme kayıplarını azaltabilir. Neyse ki meyve ve sebzeler gibi C vitamini açısından en iyi besin kaynaklarının çoğu genellikle çiğ olarak yenir.
Ne tür C vitamini besin takviyeleri mevcuttur?
Çoğu multivitamin , C vitamini içerir. C vitamini, besin takviyesi olarak tek başına veya diğer besinlerle kombinasyon halinde de mevcuttur. Diyet takviyelerindeki C vitamini genellikle askorbik asit formundadır, ancak bazı takviyelerin sodyum askorbat, kalsiyum askorbat, diğer mineral askorbatlar ve biyoflavonoidli askorbik asit gibi başka formları da vardır. Araştırmalar, C vitamininin herhangi bir formunun diğer formlardan daha iyi olduğunu göstermedi.
Yeterli C vitamini alıyor muyum?
Bazı insan gruplarının yeterli C vitamini alma konusunda zorluk yaşama olasılığı diğerlerine göre daha yüksektir:
- Sigara içen kişiler ve sigara dumanına maruz kalanlar, bunun nedeni kısmen sigaranın serbest radikallerin neden olduğu hasarı onarmak için vücudun ihtiyaç duyduğu C vitamini miktarını arttırmasıdır. Sigara içen kişilerin, içmeyenlere göre günde 35 mg daha fazla C vitaminine ihtiyacı vardır.
- Buharlaştırılmış veya kaynatılmış inek sütü ile beslenen bebekler, çünkü inek sütünde C vitamini çok azdır ve ısı C vitaminini yok edebilir. İnek sütü 1 yaşın altındaki bebeklere önerilmez. Anne sütü ve bebek maması yeterli miktarda C vitamini içerir.
- Çok sınırlı çeşitlilikte yiyecek yiyen insanlar.
- Şiddetli malabsorbsiyon, bazı kanser türleri ve hemodiyaliz gerektiren böbrek hastalığı gibi belirli tıbbi durumları olan kişiler .
Yeterli C vitamini almazsam ne olur?
Haftalarca çok az C vitamini alan veya hiç almayan (günde yaklaşık 10 mg'ın altında) kişiler iskorbüt hastalığına yakalanabilir. İskorbüt, yorgunluğa, diş etlerinde iltihaplanmaya, ciltte küçük kırmızı veya mor lekelere, eklem ağrısına, yara iyileşmesinde gecikmeye ve tirbuşon kıllarına neden olur. İskorbüt hastalığının diğer belirtileri arasında depresyonun yanı sıra diş etlerinin şişmesi, kanaması ve dişlerin gevşemesi veya kaybı yer alır. İskorbüt hastalığı olan kişilerde de anemi gelişebilir. İskorbüt tedavi edilmezse öldürücüdür.
C vitamininin sağlığa bazı etkileri nelerdir?
Bilim adamları sağlığı nasıl etkilediğini anlamak için C vitamini üzerinde çalışıyorlar. İşte bu araştırmanın gösterdiği şeylere dair birkaç örnek.
- Kanserin önlenmesi ve tedavisi Meyve ve sebzelerden yüksek miktarda C vitamini alan kişilerde akciğer , meme ve kolon kanseri gibi birçok kanser türüne yakalanma riski daha düşük olabilir . Bununla birlikte, diğer antioksidanlarla birlikte veya bunlar olmadan C vitamini takviyeleri almak, insanları kansere yakalanmaktan korumuyor gibi görünüyor. Yüksek dozda C vitamini almanın kanser tedavisinde yararlı olup olmadığı açık değildir. C vitamininin etkileri hastaya nasıl uygulandığına bağlı gibi görünmektedir. Oral C vitamini dozları, C vitamininin kan düzeylerini enjeksiyon yoluyla verilen intravenöz dozlar kadar yükseltemez . Hayvanlar ve test tüpleri üzerinde yapılan birkaç çalışma, kandaki çok yüksek C vitamini düzeylerinin tümörleri küçültebileceğini göstermektedir. Ancak yüksek doz intravenöz C vitamininin insanlarda kanser tedavisine yardımcı olup olmadığını belirlemek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç var. C vitamini besin takviyeleri ve diğer antioksidanlar kansere yönelik kemoterapi ve radyasyon terapisiyle etkileşime girebilir. Kanser tedavisi gören kişiler, özellikle yüksek dozlarda C vitamini veya diğer antioksidan takviyeleri almadan önce onkologlarıyla konuşmalıdır.
- Kalp-damar hastalığı Çok fazla meyve ve sebze yiyen kişilerde kardiyovasküler hastalık riskinin daha düşük olduğu görülüyor. Araştırmacılar, bu gıdaların antioksidan içeriğinin bu ilişkiden kısmen sorumlu olabileceğine inanıyor çünkü oksidatif hasar, kardiyovasküler hastalığın ana nedenidir. Ancak bilim insanları, gıdalardan ya da takviyelerden alınan C vitamininin insanları kardiyovasküler hastalıklardan korumaya yardımcı olup olmadığından emin değiller. Ayrıca, C vitamininin halihazırda C vitaminine sahip olan kişilerde kardiyovasküler hastalıkların kötüleşmesini önlemeye yardımcı olup olmadığı da açık değildir.
- Yaşa bağlı makula dejenerasyonu (AMD) ve katarakt AMD ve katarakt, yaşlılarda görme kaybının önde gelen nedenlerinden ikisidir. Araştırmacılar, C vitamini ve diğer antioksidanların AMD'ye yakalanma riskini etkilediğine inanmıyor. Ancak araştırmalar, C vitamininin diğer besinlerle birleştirilmesinin AMD ilerlemesini yavaşlatmaya yardımcı olabileceğini öne sürüyor. İleri düzey AMD geliştirme riski yüksek olan AMD'li yaşlı kişiler arasında yapılan büyük bir çalışmada, 500 mg C vitamini, 80 mg çinko , 400 IU E vitamini , 15 mg beta-karoten ve 2 mg içeren günlük besin takviyesi alanlar belirlendi. Yaklaşık 6 yıl boyunca bakırın AMD geliştirme şansı daha düşüktü. Ayrıca besin takviyesi almayanlara göre daha az görme kaybı yaşadılar. Hastalığı olan veya hastalığı geliştirmekte olan kişiler, diyet takviyeleri alma konusunda doktorlarıyla konuşmak isteyebilirler. C vitamini ile katarakt oluşumu arasındaki ilişki belirsizdir. Bazı araştırmalar, gıdalardan daha fazla C vitamini alan kişilerin katarakta yakalanma riskinin daha düşük olduğunu göstermektedir. Ancak bu ilişkiyi açıklığa kavuşturmak ve C vitamini takviyelerinin katarakt riskini etkileyip etkilemediğini belirlemek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
- Soğuk algınlığı Her ne kadar C vitamini uzun zamandır soğuk algınlığı için popüler bir ilaç olsa da araştırmalar çoğu insan için C vitamini takviyelerinin soğuk algınlığına yakalanma riskini azaltmadığını gösteriyor. Bununla birlikte, düzenli olarak C vitamini takviyesi alan kişilerde soğuk algınlığı biraz daha kısa sürebilir veya soğuk algınlığı olduğunda semptomlar biraz daha hafif olabilir. Soğuk algınlığı belirtileri başladıktan sonra C vitamini takviyelerinin kullanılması yararlı görünmemektedir.
C vitamini zararlı olabilir mi?
Çok fazla C vitamini almak ishaleve mide kramplarına neden olabilir. Vücudun çok fazla demir depolamasına neden olan hemokromatoz adı verilen bir rahatsızlığı olan kişilerde, yüksek dozda C vitamini aşırı demir yükünü daha da kötüleştirebilir ve vücut dokularına zarar verebilir. C vitamininin günlük üst limitleri tüm kaynaklardan (yiyecek, içecek ve takviyeler) alınan alımları içerir ve aşağıda listelenmiştir:
| Yaş | Üst sınır |
|---|---|
| Doğumdan 12 aya kadar | Kurulmamıştır |
| 1-3 yaş arası çocuklar | 400 mg |
| 4-8 yaş arası çocuklar | 650 mg |
| 9-13 yaş arası çocuklar | 1.200 mg |
| 14-18 yaş arası gençler | 1.800 mg |
| Yetişkinler | 2.000 mg |
C vitamini ilaçlarla veya diğer besin takviyeleriyle etkileşime giriyor mu?
C vitamini besin takviyeleri, aldığınız ilaçlarla etkileşime girebilir veya bunlara müdahale edebilir. İşte birkaç örnek:
- C vitamini besin takviyeleri kemoterapi ve radyasyon tedavisi gibi kanser tedavileriyle etkileşime girebilir. C vitamininin tümör hücrelerini kanser tedavilerinden korumak gibi istenmeyen bir etkiye sahip olup olmadığı veya normal dokuların hasar görmesini önlemeye yardımcı olup olmadığı açık değildir. Kanser tedavisi görüyorsanız, özellikle yüksek dozlarda C vitamini veya diğer antioksidan takviyeleri almadan önce sağlık uzmanınıza danışın.
- Bir çalışmada, C vitamini artı diğer antioksidanlar (E vitamini, selenyum ve beta-karoten gibi ), kan kolesterol düzeylerini kontrol etmek için birlikte alınan iki ilacın ( statin ve niasin ) kalp koruyucu etkilerini azaltmıştır. Bu etkileşimin diğer statinlerle de ortaya çıkıp çıkmadığı bilinmemektedir. Sağlık hizmeti sağlayıcıları, hem statin hem de antioksidan takviyesi alan kişilerde lipit düzeylerini izlemelidir. Aldığınız besin takviyeleri ve ilaçları doktorunuza, eczacınıza ve diğer sağlık hizmeti sağlayıcılarınıza bildirin. Bu besin takviyelerinin reçeteli veya reçetesiz ilaçlarınızla etkileşime girip girmediğini veya bunlara müdahale edip etmediğini veya ilaçların vücudunuzun besinleri emme, kullanma veya parçalama şeklini etkileyip etkilemediğini size söyleyebilirler .
Bu sitedeki hiç bir bilgi sağlık tavsiyesi değildir.
